LEKTURA DLA CZŁONKÓW III ZAKONU NA CZERWIEC 2025 R.
Fragment memorandum O Niepokalanym Poczęciu kard. J.H.
Newmana[1]
Co się tyczy pierwotnych wyobrażeń o
Matce Bożej, trzeba zwrócić uwagę na to, jak silnie podkreślane jest przeciwieństwo między Maryją a Ewą.
Znajdujemy to u św. Justyna, św. Ireneusza i Tertuliana – trzech spośród najwcześniejszych
Ojców, na trzech odrębnych kontynentach, w Galii, w Afryce i w Syrii. Na
przykład: „Węzeł nieposłuszeństwem Ewy spleciony rozwikłało posłuszeństwo
Maryi; co dziewica Ewa niewiernością związała, dziewica Maryja rozwiązuje
wiarą”. Albo: „Dziewica Maryja staje się Orędowniczką (Paraklete) dziewicy Ewy, aby ludzkość, przez dziewicę na śmierć
skazana, była przez dziewicę ocalona – z zachowaniem równowagi:
nieposłuszeństwo dziewicy posłuszeństwem dziewicy zmazane” (św. Ireneusz, Adv. haer. V 19). Albo: „Jak Ewa przez
nieposłuszeństwo stała się przyczyną
śmierci swojej
i całej ludzkości, tak Maryja, rodząc przeznaczonego Człowieka,
a pozostając dziewicą, przez posłuszeństwo stała się przyczyną zbawienia
zarówno swojego, jak i całej ludzkości”. Albo: „Ewa, będąc dziewicza
i nieskalana, przyniosła nieposłuszeństwo i śmierć, ale dziewica Maryja,
otrzymując wiarę i radość, kiedy anioł Gabriel przyniósł Jej zwiastowanie,
odpowiedziała: »Niech mi się stanie…«”. Albo: „Czego Ewie zabrakło w wierze, to
Maryja wiarą swoją naprawiła”.
Czyż możemy nie dostrzegać, że według owych Ojców, którzy byli
najwcześniejszymi z wczesnych, Maryja była kobietą-typem, podobnie jak Ewa, że
obie były w szczególne dary łaski wyposażone i że Maryja odniosła zwycięstwo
tam, gdzie Ewa upadła?
Poza tym – jakie światło rzucają te wypowiedzi na naukę św. Alfonsa, nieraz wspominaną, o dwóch
drabinach. Widzimy, że według owych najwcześniejszych Ojców Maryja odrabia to,
co Ewa uczyniła: ludzkość jest zbawiona przez Dziewicę; posłuszeństwo Maryi staje się
przyczyną zbawienia dla całej ludzkości. Co więcej, szczególny sposób, w
jaki Maryja tego dokonuje, określony jest przez wczesnych Ojców, kiedy nazywają
Ją Orędowniczką. Słowo to stosowane
jest do naszego Pana i do Ducha Świętego – do naszego Pana jako wstawiającego się za nami we własnej
Osobie, a do Ducha Świętego jako wstawiającego się za nami w osobach świętych. To
jest biała droga, podczas gdy drogą naszego Pana jest droga czerwona, to znaczy
droga Ofiary, która odkupuje.
3. Następnie: jakie światło rzucają owe ustępy na dwa teksty Pism Świętego. My odczytujemy: „Ona
zetrze twoją głowę”. Już sam fakt, że
odczytujemy „Ona zetrze”, ma pewną wagę, bo dlaczegóż to nasze odczytywanie nie
miałoby być trafne? Ale interpretujemy Pismo w świetle Pisma i zobaczymy, jak wszystko
nawzajem się w tej interpretacji wspiera. O wojnie między Niewiastą
i Wężem mówi Księga Rodzaju. Kim jest
Wąż? Pismo Święte mówi o tym dopiero w dwunastym rozdziale Apokalipsy. Tam wreszcie po raz pierwszy wyjaśnione jest, że Wąż to
zły duch. A w jaki sposób jest on tam ukazany? Znowu pośród wizji o sławiącej
Niewiastę, jego nieprzyjaciółkę – i jak
w pierwszej wizji w Księdze Rodzaju
Niewiasta ma „potomstwo”, tak tu ma „Dziecię”. Czy można więc wątpić, że
Niewiastą z trzeciego rozdziału Księgi
Rodzaju jest Maryja? A jeśli tak, jeśli nasze odczytywanie jest trafne, to
już pierwsze proroctwo, jakie kiedykolwiek zostało oznajmione, przeciwstawia
Drugą Niewiastę Pierwszej Niewieście – Maryję Ewie, podobnie jak to czynią św.
Justyn, św. Ireneusz i Tertulian.
4. Zauważmy bezpośredni związek tego, co tu mówimy, z nauką
o Niepokalanym Poczęciu. Był wojna między Niewiastą i Wężem. Wojna ta uzyskuje
najwyższy sens, jeśli Ona nie miała nic wspólnego z grzechem – albowiem w
takiej mierze, w jakiejś ktoś grzeszy, zawiera przymierze ze złym duchem.
(za: John Henry Newman, Rozmyślania i modlitwy. Sen Geroncjusza,
IW Pax Warszawa 1985, s.186-188)
[1] Tekst nie tylko ma związek z prawdą o Niepokalanym Poczęciu, ale również ukazuje głęboki sens tytułu Maryi „Orędowniczka” oraz rzuca ciekawe światło na odnoszony do Maryi tytuł „Współodkupicielka” (red.).
